Σύμφωνα με την παράδοση μας, οι νοικοκυρές την παραμονή των Χριστουγέννων με ευλάβεια έφτιαχναν το Χριστόψωμο. Ένα γλυκό ψωμάκι που είναι στολισμένο απλά ή περίτεχνα με διάφορα σχέδια-συμβολισμούς ενώ στο κέντρο του πάντα δεσπόζει ένας σταυρός. Το ψωμί αυτό αποτελούσε ένα είδος προσφοράς προς το Θεό και τα στολίδια τους προσαρμόζονταν ανάλογα με τις ασχολίες και τις ανάγκες που είχε κάθε οικογένεια. Έφτιαχναν σταφύλια για τα αμπέλια τους, στάχυα για τα χωράφια τους, ζωάκια για τα κοπάδια τους ζητώντας μ΄αυτόν τον τρόπο καλές σοδιές και ευζωία. Τα στολίδια αυτά μπορεί να ήταν απλοϊκά φτιαγμένα αλλά και έργα τέχνης ανάλογα πόσο μαστόρισσα ήταν η νοικοκυρά. Ανάμεσα στα στολίδια έβαζαν καρύδια, αμύγδαλα και σταφίδες τα οποία συμβόλιζαν την καρποφορία. Ο σπιτονοικοκύρης έκοβε το Χριστόψωμο αφού πρώτα το σταύρωνε και μετά το έκοβε ονοματίζοντας το πρώτο κομμάτι για το Χριστό και το δεύτερο για τους φτωχούς, ένα τελετουργικό δηλαδή σαν κι αυτό που θα επαναλάμβανε την Πρωτοχρονιά με τη βασιλόπιτα. Μετά το μοίραζε στους παρευρισκόμενους οι οποίοι το έτρωγαν με πολύ σεβασμό και μάλιστα λέγεται ότι ούτε τα ψίχουλα δεν πετούσαν όπως δεν πετάμε και τα ψίχουλα από το αντίδωρο, αλλά τα έκαιγαν στο θυμιατό.

Εμείς στο σπίτι μας δεν φτιάχναμε Χριστόψωμο αλλά ούτε το συνάντησα ποτέ σε κάποιο σπίτι φιλικό ή συγγενικό. Όμως όταν το είδα για πρώτη φορά και διάβασα την ιστορία και τον συμβολισμό του, συγκινήθηκα αλλά και χάρηκα όπως κάθε φορά που ανακαλύπτω κάτι παραδοσιακό του τόπου μας που τείνει να εξαλειφθεί. Βέβαια το Χριστόψωμο τα τελευταία χρόνια χάρη στη δύναμη του διαδικτύου βρήκε και πάλι τη θέση που του αξίζει στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι μας. Κι επειδή σίγουρα από το δικό μου δεν πρόκειται να λείψει ξανά, ξεκινώ μ΄αυτό εδώ, το πρώτο μου Χριστόψωμο το οποίο μου έδωσε μεγάλη ικανοποίηση και όταν το έφτιαχνα αλλά και όταν το δοκιμάσαμε. Φτιάξτε φέτος κι εσείς αυτό το συμβολικό ψωμάκι. Είναι πεντανόστιμο, αφράτο και γίνεται γρήγορα και εύκολα. Όσον αφορά τα σχέδια δημιουργήστε το δικό σας στολισμό, κεντήστε το δικό σας Χριστόψωμο με το δικό σας γούστο και απολαύστε το στο χριστουγεννιάτικο γεύμα. Σας εύχομαι να είστε όλοι καλά στο σπιτικό σας, με ευημερία, με αφθονία και υγεία. Καλά κι ευλογημένα Χριστούγεννα!

Τι θα χρειαστούμε…

Για το ψωμί

• 500 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
• 25 γρ. νωπή μαγιά
• 280 γρ. χλιαρό νερό
• 20 γρ. σπορέλαιο
• 15 γρ. ζάχαρη (1 κ. σούπας)
• 10 γρ. αλάτι (2 κ. γλυκού)

Για τη ζύμη διακόσμησης

• 100 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
• 20 γρ. κορν φλάουρ
• 15 γρ. αλάτι (1 κ. σούπας)
• 70 ml κρύο νερό

Για την κόλλα διακόσμησης

• 25 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
• 60 ml νερό

Για την εξωτερική επάλειψη

• 1 κ. σούπας μέλι
• 2 κ. σούπας καυτό νερό
• 1 κ. σούπας σουσάμι

Προτεινόμενα υλικά

• Καρύδια
• Σταφίδες
• Αμύγδαλα άσπρα
• Γαρίφαλο καρφάκια

Προτεινόμενα μπαχαρικά

• Μαστίχα
• Γλυκάνισο
• Μαχλέπι
• Κανέλα
• Μπαχάρι

Ακόμη

• 1 ολόκληρο καρύδι με το κέλυφος που θα μπει στην κορυφή

Πώς θα το φτιάξουμε…

Διαλύουμε τη μαγιά σε 3 κ. σούπας από το νερό των 280 γρ. Κοσκινίζουμε το αλεύρι και κρατάμε στην άκρη 3 κ. σούπας τις οποίες θα ρίξουμε στο ζυμάρι στο τέλος του ζυμώματος. Προσθέτουμε στο αλεύρι, τη ζάχαρη, το αλάτι, τα μπαχαρικά της επιλογής μας και ανακατεύουμε.

Κάποιες συνταγές περιέχουν περισσότερη ζάχαρη έτσι ώστε το ψωμί να γλυκίζει. Αν θα σας άρεσε αυτό, τότε προσθέστε ακόμη 2-3 κ. σούπας.

Κάνουμε στο κέντρο μια λακκούβα και ρίχνουμε τη διαλυμένη μαγιά, το λάδι και το νερό. Ζυμώνουμε κι όταν πάρει μορφή το ζυμάρι, προσθέτουμε σταδιακά το αλεύρι που κρατήσαμε μέχρι η ζύμη μας να μην κολλάει.

Εγώ χρειάστηκα άλλες 2 κ. σούπας αλεύρι γιατί ξέρετε ότι κάθε αλεύρι έχει διαφορετική συμπεριφορά. Το ζυμάρι μου βγήκε 840 γρ. από τα οποία κράτησα τα 160 γρ. για να κάνω το σταυρό.

Στο υπόλοιπο ζυμάρι, βάρους 680 γρ. προσθέτουμε όποιο άλλο υλικό επιθυμούμε όπως καρύδια κλπ. Μετά το κάνουμε μια μπάλα, την οποία τοποθετούμε σ΄ένα μικρό ταψάκι στρωμένο με λαδόκολλα και το σκεπάζουμε με μία πετσέτα.

Χωρίζουμε τα 160 γρ. σε δύο κομμάτια και κάθε κομμάτι από αυτά σε άλλα τρία, σύνολο έξι. Λαδώνουμε λίγο την επιφάνεια εργασίας, δεν την αλευρώνουμε γιατί θα γλιστράει και κάθε κομματάκι το ανοίγουμε σε κορδόνι πάχους όσο το μικρό μας δάχτυλο. Πλέκουμε τις δύο πλεξούδες και τις σκεπάζουμε με πετσέτα. Αφήνουμε το καρβελάκι και τις πλεξούδες να ξεκουραστούν και να φουσκώσουν γύρω στη μία ώρα αλλά εξαρτάται και από τη θερμοκρασία του χώρου.

Σ΄αυτό το διάστημα ετοιμάζουμε το ζυμάρι για να φτιάξουμε τα διακοσμητικά. Σκέφτηκα πως για να φαίνονται καλύτερα τα στολίδια να χρησιμοποιήσω γι αυτά ένα ζυμαράκι που δεν τρώγεται μεν γιατί είναι αλμυρό και σκληρό αλλά μένει λευκό και γι΄αυτό φτιάχνεται αποκλειστικά για διακοσμητικούς λόγους. Όμως είδα ότι μια χαρά φαίνεται η πλεξούδα που έκανα τον σταυρό οπότε την επόμενη φορά θα φτιάξω και τα στολίδια από την ζύμη του ψωμιού. Κι έτσι σύμφωνα με την παράδοση έφτιαξα τα παρακάτω στολίδια. Να είστε επιεικείς με την πρώτη μου προσπάθεια, του χρόνου θα κάνω καλύτερα…

Σταφύλι για τα αμπέλια…

Στάχυ για τα χωράφια, εδώ βέβαια χρειάζεται να επιστρατεύσετε τη φαντασία σας αλλά δεν πτοούμαι με το θέμα στάχυ, θα επανέλθω δριμύτερη…

Και λουλουδάκια για τον κήπο…

Όταν τα ζυμαράκια μας φουσκώσουν, τοποθετούμε σταυρωτά τις πλεξούδες, τοποθετούμε το καρύδι στην κορυφή και αλείφουμε προσεκτικά με το νερωμένο μέλι. Πασπαλίζουμε με σουσάμι και ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180C στις αντιστάσεις για 20 λεπτά.

Μετά το βγάζουμε και τοποθετούμε τα διακοσμητικά στο ψωμί αφού πρώτα τα αλείψουμε από κάτω με την αλευρόκολλα. Ξαναβάζουμε το ψωμί στο φούρνο για άλλα 30 λεπτά. Αν πάρει χρώμα πιο γρήγορα, το σκεπάζουμε με αλουμινόχαρτο.

Φυσικά αν δεν χρησιμοποιήσετε αυτό το ζυμάρι για τα διακοσμητικά αλλά το ζυμάρι του ψωμιού, θα τα τοποθετήσετε στο ψωμί από την αρχή χωρίς αλευρόκολλα και θα το ψήσετε μια κι έξω.

Όταν το βγάλουμε από το φούρνο, το αλείφουμε άλλη μία φορά με το νερωμένο μέλι και το βάζουμε σε μια σχάρα για να κρυώσει καλά.

Έχω αλείψει το μισό ψωμί με μείγμα από λάδι και λιωμένο βούτυρο όπως πρότειναν κάποιες συνταγές αλλά το μέλι μου άρεσε περισσότερο και φυσικά μου έδωσε αυτή την υπέροχη γυαλάδα. Αν όμως δεν σας αρέσει το μέλι, τότε δοκιμάστε το λάδι.

Καλή επιτυχία κι ευτυχισμένα Χριστούγεννα!

Νανά…